گونه‌شناسی اساتید علوم اجتماعی در دوران پسادانشگاهی

اولویت قرار دادن گسترش علوم و فنون در کشور، در کنار افزایش تقاضا برای آموزش عالی و هیئت‌علمی و ارتباط دانشگاه با صنعت و حکومت طی دهه­های اخیر، سبب رشد حرفه­گرایی نقش اساتید شده است. آنها علاوه بر نقش آکادمیک (تولید و توزیع دانش نظری)، نقش­های دیگری نیز ایفا می­کنند. هدف این پژوهش، بررسی و تعیین تیپ­های اعضای هیئت‌ علمی رشته علوم اجتماعی است. روش پژوهش از نوع کیفی است و اطلاعات آن از طریق مصاحبه­های نیمه ساختاریافته از 34 نفر از اساتید علوم اجتماعی دانشگاه­های دولتی شهر تهران گردآوری شده است. بعد از تحلیل و تفسیر داده­ها، نتیجه این است که تیپ­های سه­گانه­ای از اساتید در نقش­های آکادمیک، سازمانی و صنعتی قابل تشخیص­اند. البته این تفکیک به­منزلة مرزبندی دقیق نیست. آنها ترکیبی از این نقش­ها را به­ عهده دارند؛ اما انجام وظیفه در یک نقش بارزتر است. همچنین، نتایج نشان می­دهد که اساتید در عمل کردن به هر یک از این نقش­ها خیلی هم پایبند به رعایت هنجارهای علمی نیستند. یکی از علت­های ساختاری آن، آئین‌نامه ارتقای علمی است و علت دیگر، تجاری‌سازی علم و سایه انداختن اقتصاد بر علم است.